Utilización político-mediática de conceitos sociolingüísticos na linguaxe actual
- 1 Universidade da Coruña, España
ISSN: 1130-8354
Ano de publicación: 2022
Título do exemplar: SPECIAL ISSUE. Linguas minoritarias e futuro de Europa. Minority Languages and the Future of Europe
Número: 4
Páxinas: 265-280
Tipo: Artigo
Outras publicacións en: Cuadernos europeos de Deusto
Resumo
Todo avanzo efectivo no proceso de normalización dunha lingua nacional submetida ao dominio da oficial estatal vai estar sempre acompañado-combatido por un arsenal semántico-terminolóxico que visa destruílo ou neutralizalo. A estratexia da imposición das linguas consideradas indiscutíbeis nas súas prerrogativas dotarase de tácticas diversas, adaptadas ao momento histórico e á súa maior eficacia divulgativa. Nesta operación da neoimposición das linguas estatais, utilízanse conceitos ou expresións que non se compadecen coa orixe histórica nen coa realidade sociolingüística. Interesa, pois, analisar a utilización xurídico-política —e a súa derivada mediática— de nocións como lingua común, conflito lingüístico, inmersión, plurilingüísmo ou normalización. Referímonos, en concreto, ao marco español, e ás linguas nacionais que del dependen: galego, éuscaro, catalán. A cuestión das linguas —o seu uso xeral, os seus dereitos, a súa existencia, en definitiva— está intimamente unida ao recoñecemento ou non dos povos, das sociedades a que pertencen. É, pois, unha cuestión esencialmente política, en que está en xogo a admisión ou non —en igualdade democrática e horizontal— de nacións que non posúen institucións estatais ao seu servizo. Na fase actual de capitalismo globalizado, dereitos democráticos teoricamente proclamados fican en entredito pola imposición de facto das linguas que contan de vello cunha maquinaria potente de implantación e consolidación social e pública. A título de exemplo significativo, sinalamos o incumprimento da Carta Europea das Linguas Rexionais ou Minoritarias, recoñecida como paralexislación polo Estado español en 2001 ou da Declaración Universal dos Dereitos Lingüísticos, aprobada por unanimidade polo Congreso de Deputados español e polos Parlamentos galego, basco e catalán en 1996. Recibido: 07 marzo 2022 Aceptado: 09 mayo 2022
Referencias bibliográficas
- Alfonso Daniel Rodríguez Castelao, Sempre en Galiza (Madrid: Akal, 1977), 43 [1.ª ed.: Buenos Aires, 1944].
- Conflicte lingüístic valencià: Substitució lingüística i ideologies diglòssiques (Valéncia: Collecció 3 i 4, 1969)
- Fernando Díaz Plaja, El siglo XVIII (Madrid: Instituto de Estudios Políticos, 1955)
- Francesc Ferrer i Gironès, La persecució política de la llengua catalana. História de les mesures preses contra el seu ús des de la Nova Planta fins avui (Barcelona: Edicions 62, 1986, 5.ª ed.)
- Francesc Vallverdú, La normalització lingüística a Catalunya (Barcelona: Laia, 1979)
- Francisco Rodríguez, Conflito lingüístico e ideoloxía na Galiza. A situación do galego como síntoma (Santiago de Compostela: Laiovento, 2015)
- Idioma i prejudici (Mallorca: Moll, 1971).
- José M. Sánchez Carrión, «Txepetx», Un futuro para nuestro pasado. Claves de la recuperación del Euskera y teoría social de las lenguas (San Sebastián, 1987).
- Lluís Vicent Aracil, «Bilingualism as a myth», Cahiers de l´IRSCE IV, Septembre (1977) [1.ª ed.: 1966]: 4-5.
- María Pilar García Negro, «En que consiste a normalización dunha lingua?», en Lingua e futuro, coord. por Goretti Sanmartín Rei Santiago de Compostela: Laiovento, 2010),
- María Pilar García Negro, O galego e as leis. Aproximación sociolingüística (Vilaboa-Pontevedra: O Cumio, 1991).
- Rafael Ll. Ninyoles , Idioma y poder social (Madrid: Tecnos, 1972)
- Rafael Lluís Ninyoles, Idioma e poder social (Santiago de Compostela: Laiovento, 2005)
- Ramom Lôpez-Suevos, Dialéctica do desenvolvimento: naçom, língua, classes sociais (A Corunha: AGAL [Associaçom Galega da Língua], 1983)