O Camiño de Santiago e o Xacobeo como fenómenos polisémicos: reflexións a través do estudo da súa imaxe mediática

  1. Iria Caamaño Franco 1
  2. María Andrade-Suárez 1
  1. 1 Universidade da Coruña
    info

    Universidade da Coruña

    La Coruña, España

    ROR https://ror.org/01qckj285

Journal:
Revista galega de economía: Publicación Interdisciplinar da Facultade de Ciencias Económicas e Empresariais

ISSN: 1132-2799

Year of publication: 2021

Volume: 30

Issue: 3

Pages: 21-41

Type: Article

DOI: 10.15304/RGE.30.3.7485 DIALNET GOOGLE SCHOLAR lock_openDialnet editor

More publications in: Revista galega de economía: Publicación Interdisciplinar da Facultade de Ciencias Económicas e Empresariais

Abstract

This paper analyzes the construction of the image of the Way os Saint James and the Xacobeo based on the examination of its media coverage in the national press. The main objective is to verify the plurality and richness of meanings, values and functions as a result of the coexistence of the multiple dimensions that converge in this space. For this purpose, a quantitative and qualitative analysis of the journalistic texts published between 2000 and 2019 is carried out through the My News library, considering various variables such as the global frequency of these terms, the section in which the information is located, the discursive genre used, the geographic scope of attention, the main keywords or the most frequent thematic dimensions, among others. The analysis of the new media scenarios in which the Spanish press positions the Camino de Santiago and the Xacobeo fundamentally reveal its cultural and tourist dimension. The projection of a public image is thus discovered that is, in this sense, partial and selective. These findings have important implications for the communication strategy and positioning of this pilgrimage route

Bibliographic References

  • Alonso González, P. (2018). “The Camino is alive”: Minor logics and commodification in the Camino de Santiago. Anthropological Quarterly, 91(3), 969-999. DOI: http://doi.org/10.1353/anq.2018.0046
  • Álvarez Sousa, A. (Dir.). (1999). Homo peregrinus. Vigo: Xerais. Recuperado de: https://dialnet.unirioja.es/servlet/libro?codigo=705123
  • Álvarez Sousa, A. (2005). Las peregrinaciones: dramaturgia y ritos de paso. (Aproximación fenomenológica-etnometodológica. En Xulio X. Pardellas de Blas (Dir.), Turismo religioso: o Camiño de Santiago (pp. 11-29). Vigo: Universidade de Vigo, Servizo de Publicacións. Recuperado de: https://dialnet.unirioja.es/servlet/libro?codigo=5838
  • Álvarez Sousa, A., Gomis Rodríguez, A., e Gallego Valiña, M. A. (2010). Estructura organizativa e imagen promocional del Camino de Santiago. ROTUR. Revista de Ocio y Turismo, 3(1), 11-38. DOI: https://doi.org/10.17979/rotur.2010.3.1.1242
  • Andrade Suárez, M. J., e Caamaño Franco, I. (2016). La imagen del Camino de Santiago: análisis de su representación promocional como producto turístico. Tourism & Management Studies, 12(2), 38-46. DOI: https://doi.org/10.18089/tms.2016.12205
  • Andreu, L., Bigné, J. E., e Cooper, C. (2000). Projected and perceived image of Spain as a tourist destination for British travellers. Journal of Travel & Tourism Marketing, 9(4), 47-67. DOI: https://doi.org/10.1300/J073v09n04_03
  • Antón Clavé, S., e González Reverté, F. (1997). Opciones del turismo para el desarrollo sostenible de los espacios rurales. En M. Valenzuela Rubio (Coord.), Los turismos de interior: el retorno a la tradición viajera (pp. 61-69). Madrid: Universidad Autónoma de Madrid. Recuperado de: https://dialnet.unirioja.es/servlet/libro?codigo=3004
  • Ariño, A. (2002). La expansión del patrimonio cultural. Revista de Occidente, 250, 129-150. Recuperado de: https://personal.us.es/jhernan/uploads/images/Patrimonio%20Cultural%20Etnol%C3%B3gico/Ari%C3%B1o_Rev.Occ.pdf
  • Baloglu, S., e McCleary, K. W. (1999). A model of destination image formation. Annals of Tourism Research, 26(4), 868-897. DOI: https://doi.org/10.1016/S0160-7383(99)00030-4
  • Berger, P. L. (2016). Los numerosos altares de la modernidad. Salamanca: Sígueme.
  • Bigné, J. E., e Sánchez, M. I. (2001). Evaluación de la imagen de destinos turísticos: una aplicación metodológica en la Comunidad Valenciana. Revista Europea de Dirección y Economía de la Empresa, 10(3), 189-200. Recuperado de: https://dialnet.unirioja.es/servlet/articulo?codigo=147406
  • Bojanic, D. C. (1991). The use of advertising in managing destination image. Tourism Management, 12(4), 352-355. DOI: https://doi.org/10.1016/0261-5177(91)90047-W
  • CETUR, e Xacobeo S.A. (2007-2010). Observatorio estadístico do Camiño de Santiago 2007, 2008, 2009 e 2010. Santiago de Compostela: Centro de Estudios Turísticos / Xunta de Galicia.
  • Collins-Kreiner, N. (2014). Pilgrimage and mobilities: The ‘pilgrimage turn’. En R. C. Lois-González, X. M. Santos- -Solla e P. Taboada-De-Zúñiga (Eds.), New tourism in the 21st century: Culture, the city, nature and spirituality (pp. 33-54). Newcastle upon Tyne, UK: Cambridge Scholars Publishing.
  • Crano, W., Brewer M., e Lac, A., (2015). Principles and methods of social research (Third Edition). London, UK: Routledge.
  • di Giovine, M. A., e Choe, J. (2019). Geographies of religion and spirituality: Pilgrimage beyond the ‘officially’ sacred. Tourism Geographies, 21(3), 361-383. DOI: https://doi.org/10.1080/14616688.2019.1625072
  • di Giovine, M. A., e Picard, D. (Eds.). (2015). The seductions of pilgrimage: sacred journeys afar and astray in the western religious tradition. London, UK: Routledge.
  • Egio Rubio, C. J., e Fernández Toledo, P. (2020). Tratamiento en la prensa digital de un fenómeno geográfico: la turistificación. Cuadernos de Turismo, 46, 249-267. DOI: https://doi.org/10.6018/turismo.451831
  • Escudero Gómez, L. A. (2013). La imagen urbana de Santiago de Compostela (España), un estudio de su representación pública, mediática, promocional y artística. Boletín de la Asociación de Geógrafos Españoles, 62, 265-294. DOI: https://doi.org/10.21138/bage.1578
  • Escudero Gómez, L. A. (2018). A construção e perceção das imagens e marcas do turismo cultural. Um estudo de caso de Toledo (Espanha). Revista Lusófona de Estudos Culturais, 5(2), 39-60. DOI: https://doi.org/10.21814/rlec.337
  • Evans, P. B. (Ed.). (1997). State-society synergy: Government and social capital in development. Research Series Number 94. Berkeley, CA: University of California Aat Berkeley, International and Area Studies. Recuperado de: https://escholarship.org/content/qt8mp05335/qt8mp05335_noSplash_115fc5ceaedd2c08dfa213787742f53d.pdf
  • Feldman, J. (2017). Key figure of mobility: The pilgrim. Social Anthropology, 25(1) 69-82. DOI: https://doi.org/10.1111/1469-8676.12378
  • Fernández-Poyatos, M. D., Aguirregoitia-Martínez, A., e Boix-Martínez, B. (2011). The Way of Saint James and the Xacobeo 2010 in the tourism websites of the Spanish autonomous communities. Revista Latina de Comunicación Social, 67, 23-46. DOI: https://doi.org/10.4185/RLCS-67-946-023-046
  • Font, X. (1997). Managing the tourist destination’s image. Journal of Vacation Marketing, 3(2), 123-131. DOI: https://doi.org/10.1177/135676679700300203
  • Gallarza, M. G., Gil Saura, I., e Calderón García, H. (2002). Imagen de un destino: hacia un marco conceptual. Annals of Tourism Research en Español, 4(1), 37-62
  • Gartner, W. C. (1994). Image formation process. Journal of Travel & Tourism Marketing, 2(2-3), 191-215. DOI: https://doi.org/10.1300/J073v02n02_12
  • Gómez-Ullate, M. (2016). Stakeholders, networks and fragility in pilgrimage cultural routes. En L. Ochoa-Siguencia, M. Gómez-Ullate e A. Kamara (Eds.), Cultural management and tourism in European cultural routes: From theory to practice (pp. 90-108). Czestochowa, Poland: Publishing House of the Research and Innovation in Education Institute. Recuperado de: https://ec.europa.eu/programmes/erasmus-plus/project-result-content/2d749475-4fd5-474b-a90c-58a2296424ea/CMTECR_2016%20(1).pdf
  • González, R., e Medina, J. (2003). Cultural tourism and urban management in northwestern Spain: The pilgrimage to Santiago de Compostela. Tourism Geographies, 5(4), 446-460, DOI: https://doi.org/10.1080/1461668032000129164
  • Herrero Pérez, N. (2008). La recuperación de la peregrinación jacobea: aportaciones al debate acerca de las relaciones entre turismo y peregrinación. En M. Cornejo e M. Cantón Ruy Llera (Coords.), Teorías y prácticas emergentes en antropología de la religión (pp. 123-138). Donostia-San Sebastián: “Ankulegi” Asociación Vasca de Antropología. Recuperado de: https://www.ankulegi.org/wp-content/uploads/2012/03/1007Herrero-Perez.pdf
  • Iordanova, E., e Stainton, H. (2019). Cognition, emotion and trust: A comparative analysis of Cambodia’s perceived and projected online image. Tourist Studies, 19(4), 496-519. DOI: https://doi.org/10.1177/1468797619837970
  • Lai, K., e Li, X. R. (2015). Tourism destination image: Conceptual problems and definitional solutions. Journal of Travel Research, 55(8), 1065-1080. DOI: https://doi.org/10.1177/0047287515619693
  • Lian, T., e Yu, C. (2017). Representation of online image of tourist destination: A content analysis of Huangshan. Asia Pacific Journal of Tourism Research, 22(10), 1063-1082. DOI: https://doi.org/10.1080/10941665.2017.1368678
  • Lois González, R. C. (2013). The Camino de Santiago and its contemporary renewal: Pilgrims, tourists and territorial identities. Culture and Religion. An Interdisciplinary Journal, 14(1), 8-22. DOI: https://doi.org/10.1080/14755610.2012.756406
  • Lois González, R. C., e López, L. (2012). El Camino de Santiago: una aproximación a super carácter polisémico desde la geografía cultural y el turismo. Documents d’Análisi Geogràfica, 58(3), 459-479. Recuperado de: https://dialnet.unirioja.es/servlet/articulo?codigo=4059982
  • Lois González, R. C., e Santos, X. M. (2015). Tourists and pilgrims on their way to Santiago. Motives, caminos and final destinations. Journal of Tourism and Cultural Change, 13, 149-164. DOI: https://doi.org/10.1080/14766825.2014.918985
  • Luhmann, N. (2000). La realidad de los medios de masas. Rubí, México DF: Anthropos.
  • Manfredi, J. L. (2019). Xacobeo: la percepción del Camino de Santiago en la prensa internacional (2009-2017). Methaodos. Revista de Ciencias Sociales, 7(2), 198-212. DOI: https://doi.org/10.17502/m.rcs.v7i2.308
  • Marine-Roig, E. (2015). Identity and authenticity in destination construction. Anatolia, 26(4), 574-587. DOI: https://doi.org/10.1080/13032917.2015.1040814
  • Marine-Roig, E. (2019). Destination image analytics through traveller-generated content. Sustainability, 11(12), 3392. DOI: https://doi.org/10.3390/su11123392
  • Marine-Roig, E., e Ferrer-Rosell, B. (2018). Measuring the gap between projected and perceived destination images of Catalonia using compositional analysis. Tourism Management, 68, 236-249. DOI: https://doi.org/10.1016/j.tourman.2018.03.020
  • Martínez Roget, F., Castro Domínguez, N., e Fraiz Brea, J. A. (2018). O turismo como fonte de riqueza en Galicia: análise dalgunhas experiencias. Revista Galega de Economía, 27(3), 65-80. DOI: https://doi.org/10.15304/rge.27.3.5437
  • McCannell, D. (2003). El turista: Una nueva teoría de la clase ociosa. Barcelona: Melusina.
  • Morgan, N., e Pritchard, A. (1999). Tourism promotion and power: Creating images, creating identities. Chichester, UK: Wiley.
  • Moscarelli, R., López, L., e Lois González, R. C. (2020). Who is interested in developing the way of Saint James? The pilgrimage from faith to tourism. Religions, 11(1), 24. DOI: https://doi.org/10.3390/rel11010024
  • Murias Fernández, P., Rodríguez-González, D., e Novello, S. (2013). Valor añadido, autenticidad y lealtad en el Xacobeo 2010: una evaluación del evento a partir de las percepciones de los visitantes. Cuadernos de Turismo, 31, 225-244. Recuperado de: http://revistas.um.es/turismo/article/view/170851
  • Nilsson, M., e Tesfahuney, M. (2016). Performing the “post-secular” in Santiago de Compostela. Annals of Tourism Research, 57, 18-30. DOI: https://doi.org/10.1016/j.annals.2015.11.001
  • Novo Espinosa de los Monteros, G., Osorio García, M., Torres Nafarrate, J., e Esquivel, E. (2012). Imagen turística y medios de comunicación: Una construcción social. Estudios y Perspectivas en Turismo, 21(6), 1409-1432. Recuperado de: https://dialnet.unirioja.es/servlet/articulo?codigo=5254009
  • Oficina del Peregrino (2020). Informes anuales sobre la llegada de peregrinos a Santiago de Compostela. Recuperado de: https://oficinadelperegrino.com/estadisticas/
  • Øian, H. (2019). Pilgrim routes as contested spaces in Norway. Tourism Geographies, 21(3), 422-441. DOI: https://doi.org/10.1080/14616688.2018.1522511
  • Padin, C., e Pardellas de Blas, X. (2015). Patrimonio y turismo sostenible en el Camino de Santiago: la gestión de las administraciones locales del itinerario francés en Galicia. PASOS: Revista de turismo y patrimonio cultural, 13(6), 1413-1423. DOI: https://doi.org/10.25145/j.pasos.2015.13.098
  • Pazos-Justo, C., Samartim, R., e del Río, M. (2018). Reinventio e unanimidade. Impacto das políticas culturais e turísticas na Comunidade local de Santiago de Compostela. Sémata: Ciencias Sociais e Humanidades, 30, 233-256. DOI: https://doi.org/10.15304/s.30.5357
  • Pereiro, X. (2019). Turismo y peregrinación, dos caras de la misma moneda: el camino portugués interior de Santiago de Compostela. Cuadernos de Turismo, 43, 407-434. DOI: https://doi.org/10.6018/turismo.43.16
  • Pérez-García, A. (2020). La fotografía turística de interacción icónica: identidad de representación simbólica de imagen personal en el destino. Revista Investigaciones Turísticas, 19, 186-212. DOI: https://doi.org/10.14198/INTURI2020.19.09
  • Picazo, P., e Moreno-Gil, S. (2017). Analysis of the projected image of tourism destinations on photographs: A literature review to prepare for the future. Journal of Vacation Marketing, 25(1), 3-24. DOI: https://doi.org/10.1177/1356766717736350
  • Chang, A. Y.-P., Li, M., e Vincent, T. (2020). Development and validation of an experience scale for pilgrimage tourists. Journal of Destination Marketing & Management, 15, 100400. DOI: https://doi.org/10.1016/j.jdmm.2019.100400
  • Porcal Gonzalo, M. C., Díez Angulo, A., e Íñiguez de Heredia, J. J. (2012). Dimensión territorial y turística de la Ruta Norte del Camino de Santiago en el País Vasco: distintas concepciones, valoraciones y propuestas de intervención sobre un fenómeno multifacético. Boletín de la Asociación de Geógrafos Españoles, 58, 177-204. DOI: https://doi.org/10.21138/bage.2064
  • Riff, D., Lacy, S., e Fico, F. (2014). Analyzing media messages: Using quantitative content analysis in research. New York, NY: Routledge.
  • Ru Li, Y. R., Yao Chin Lin, Y., Heng Tsai, P., e Yueh Wang, Y. (2015). Traveller-generated contents for destination image formation: Mainland China travellers to Taiwan as a case study. Journal of Travel & Tourism Marketing, 32(5), 518-533. DOI: https://doi.org/10.1080/10548408.2014.918924
  • Sánchez-Carretero, C. (2012). Heritage regimes and the Camino de Santiago: Gaps and logics. En R. Bendix, A. Eggert e A. Peselmann (Eds.), Heritage regimes and the state (pp.141- 156). Göttingen: Göttingen University Press.
  • Santana Talavera, A. (2015). Imaginando la imagen en turismo: un viaje de ida y vuelta. Antropología Experimental, 15. DOI: https://doi.org/10.17561/rae.v0i15.2364
  • Santos Solla, X. M. (1999). Mitos y realidades del Xacobeo. Boletín de la Asociación de Geógrafos Españoles, 28, 103-118. Recuperado de: https://dialnet.unirioja.es/servlet/articulo?codigo=1318654
  • Scheufele, D. A., e Tewksbury, D. (2007). Framing, agenda-setting and priming: The evolution of three media effects models. Journal of Communication, 57(1), 9-20. DOI: https://doi.org/10.1111/j.0021-9916.2007.00326.x
  • Statista. (2020). Número de lectores diarios de los principales periódicos españoles. Madrid: Statista. Recuperado de https://es.statista.com/estadisticas/476795/periodicos-diarios-mas-leidos-en-espana/
  • Um, S., e Crompton, J. L. (1990). Attitude determinants in tourism destination choice. Annals of Tourism Research, 17(3), 432-448. DOI: https://doi.org/10.1016/0160-7383(90)90008-F
  • Zulkifli, N. S. A., e Lee, A. W. K. (2019). Sentiment analysis in social media based on English language multilingual processing using three different analysis techniques. En M. Berry, B. Yap, A. Mohamed e M. Köppen M. (Eds.), Soft computing in data science. Communications in computer and information science. Singapore, Singapore: Springer. DOI: https://doi.org/10.1007/978-981-15-0399-3_30