As décadas de Carvalho CaleroO seu papel na codificação e regeneração do galego

  1. Freixeiro Mato , Xosé Ramón 1
  2. Sánchez Rei , Xosé Manuel 1
  1. 1 Universidade da Corunha
Revista:
Madrygal: Revista de estudios gallegos

ISSN: 1138-9664

Ano de publicación: 2023

Número: 26

Tipo: Artigo

DOI: 10.5209/MADR.94151 DIALNET GOOGLE SCHOLAR lock_openAcceso aberto editor

Outras publicacións en: Madrygal: Revista de estudios gallegos

Obxectivos de Desenvolvemento Sustentable

Resumo

Ricardo Carvalho Calero played a central role in the process of standardisation and regeneration of Galician in the 20th century through a revival strategy based on the elimination of Spanishisms and a possible convergence with Portuguese. Over the course of his life, he adapted his approach to standardisation to match his own philological evolution and the sociopolitical circumstances of the time. In the decade prior to the Spanish Civil War, he joined the Seminary of Galician Studies. In the 1940s, he became a target of repression by the newly installed regime, and in the 1950s he joined the Galaxia publishing project, where he supported proposals for a simplified spelling system. During the final decades of his life, he remained one of the most influential voices in the debate over standardisation: widely admired for his intellectual achievements, he was the foremost scholar of Galician literature, became the first lecturer and later professor of Galician Linguistics and Literature at the University of Santiago de Compostela, and authored the most popular and widely read grammar of Galician of his time.

Referencias bibliográficas

  • Alonso Pintos, Serafín (2002): Para unha historia do estándar galego. As propostas do período 1966-1980. Madrid: Universidad Nacional de Educación a Distancia.
  • Alonso Pintos, Serafín ((2006): O proceso de codificación do galego moderno (1950-1980). A Coruña: Fundación Pedro Barrié de la Maza.
  • Álvarez Blanco, Rosario (1991): “Á procura dunhas bases para a unificación: A contribución de Antonio Couceiro Freixomil”, em M. Brea e F. Fernández Rei (coords.), Homenaxe ó profesor Constantino Gar¬cía. Santiago de Compostela: Universidade de Santiago de Compostela, vol. 2, 19-31.
  • Beramendi, Justo et al. (eds.) (2017): Repensar Galicia. As Irmandades da Fala. [Santiago de Composte-la]: Xunta de Galicia / Museo do Pobo Galego.
  • Carballo Calero, Ricardo (1966). Gramática elemental del gallego común. Vigo: Galaxia.
  • Carballo Calero, Ricardo (19703 [1966]): Gramática elemental del gallego común. Vigo: Galaxia.
  • Carballo Calero, Ricardo (1972): “A liña do galego literario”, Grial 36, pp. 129-135.
  • Carballo Calero, Ricardo (1973): “O galego, unha lingua”, em A. Álvarez Gándara (ed.), Falemos galego. 50 testos de onte e de hoxe. Vigo: Castrelos, 100-102.
  • Carballo Calero, Ricardo (19744 [1966]): Gramática elemental del gallego común. Vigo: Galaxia.
  • Carballo Calero, Ricardo (1978a): “Normas ortográficas e morfolóxicas”, Grial 59 pp. 98-102.
  • Carballo Calero, Ricardo (1978b): “Novas bases para unha normalización lingüística”, Grial 59, pp. 103-110.
  • Carballo Calero, Ricardo (1979a7 [1966]: Gramática elemental del gallego común. Vigo: Galaxia.
  • Carballo Calero, Ricardo (1979b): “Sobre a nosa lingua”, Grial 64, pp. 140-152.
  • Carballo Calero, Ricardo (1981): Problemas da Língua Galega. Lisboa: Sá da Costa.
  • Carballo Calero, Ricardo (2006): Epistolario a Francisco Fernández del Riego [Transcrición e edición de D. Vilavedra e M. Pena]. Vigo: Galaxia.
  • Carvalho Calero, Ricardo (1984): Letras Galegas. A Corunha: Associaçom Galega da Língua.
  • Carvalho Calero, Ricardo (1985): “Para umha história da ortografia galega. A ponência de 1979”, Agália 2, pp. 223-233.
  • Carvalho Calero, Ricardo (1989): Escritos sobre Castelao. Barcelona: Sotelo Blanco.
  • Carvalho Calero, Ricardo(1990): Do galego e da Galiza. Barcelona: Sotelo Blanco.
  • Carvalho Calero, Ricardo (1992): Umha voz na Galiza. Barcelona: Sotelo Blanco.
  • Cidrás, Francisco (ed.) (2020): Ricardo Carvalho Calero. As formas do compromiso. Día das Letras Ga-legas 2020. Santiago de Compostela: Universidade de Santiago de Compostela, Departamento de Fi-loloxía Galega.
  • Couceiro Freijomil, Antonio (1929): Ortografía Gallega. Bases para su Unificación. Con un Apéndice del Prof. Abelardo Moralejo. Ourense: Imprenta “La Popular”.
  • Fernán-Vello, Miguel Anxo e Francisco Pillado Mayor (1986): Conversas en Compostela con Carballo Calero. Barcelona: Sotelo Blanco.
  • Fernández Mirás, Paulo (2020): Ricardo Carvalho Calero. Unha vida pola Galiza e o galego. Vigo: Ir Indo.
  • Fernández Pérez-Sanjulián, Carme (ed.) (2016): As Irmandades da Fala, cen anos despois. A Coruña: Universidade da Coruña.
  • Fernández Rei, Francisco (2008): “A creación do Instituto da Lingua Galega en 1971 e o desencontro nor¬mativo coa Academia”, em X. L. Axeitos et al. (eds.), A patria enteira. Estudos en homenaxe a Xosé Ramón Barreiro. Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega / Real Academia Galega / Universidade de Santiago de Compostela, 985-1009.
  • Fernández Rei, Francisco (2018): “A codificación do galego moderno. O papel do Instituto da Lingua Galega e da Real Academia Galega nese proceso”, em J. Giral Latorre e F. Nagore Laín, (eds.), Lenguas minoritarias en Europa y estandarización. Zaragoza: Universidad de Zaragoza, 77-112.
  • Fernández Salgado, Benigno (2000): Os rudimentos da lingüística galega. Un estudio de textos galegos de principios do século XX (1913-1936) (Verba. Revista Galega de Filoloxía. Anexo 47). Santiago de Compostela: Universidade de Santiago de Compostela.
  • Fernández Salgado, Xosé Antonio (2005): “O idioma galego en tempos da Segunda República: a uni-ficación lingüística e as Normas de 1933”, em Actas do II Congreso Manuel Luís Acuña. Santiago de Compostela: Xunta de Galicia, 97-114.
  • Ferro Ruibal, Xesús (1984): “O acordo ortográfico e morfolóxico de 1982. Entre a utopía foneticista e as heterografías lusistas”, em I Encontros Labaca. Ponencias, Sada: Ediciós do Castro, 177-307.
  • Freixeiro Mato, Xosé Ramón (1994): Sebastián Martínez-Risco na cultura galega. Santiago de Composte¬la: Laiovento.
  • Freixeiro Mato, Xosé Ramón (2015): A poesía oculta de Filgueira Valverde. Guerra Civil, literatura franquista e galeguismo n’O Gaiteiro de Lugo. A Coruña: Baía Edicións.
  • Freixeiro Mato, Xosé Ramón(2017): Sobre historiografía gramatical e codificación lingüística (1955-1971). O Epítome de gramática galega e outros textos (Revista Galega de Filoloxía, Monografía 12). A Coruña: Universida¬de da Coruña.
  • Freixeiro Mato, Xosé Ramón (2018): “As primeiras normas da Academia e a perda da súa auctoritas na codificación do galego”, Verba. Revista Galega de Filoloxía 45, pp. 299-340.
  • Freixeiro Mato, Xosé Ramón (ed.) (2022): Unha amizade con Ferrol ao fondo. Correspondencia entre Carvalho Calero e Tomás Barros (1947-1983). Ferrol: Club de Prensa de Ferrol / Concello de Ferrol / Xunta de Galicia.
  • García, Constantino (1971): “Orixen e problemas do método de galego”, Grial 32, pp. 129-141.
  • Instituto de la Lengua Gallega (1971): Gallego 1. Santiago de Compostela: Secretariado de Publicaciones de la Universidad de Santiago.
  • Lapa, Manuel Rodrigues (1979): Estudos Galego-Portugueses. Lisboa: Sá da Costa.
  • Marco, Aurora (1992): Foula e ronsel. Os anos xuvenís de Carvalho Calero (1910-1941). A Coruña: Fund¬ación Caixa Galicia.
  • Marques, Maria Alegria et al. (orgs.) (1997): Correspondência de Rodrigues Lapa. Selecção (1929-1985). Coimbra: Minerva.
  • Maure Rivas, Xulián (2020): “Don Ricardo Carballo Calero desde os tempos da ‘Lúa Nova’”. Praza Pública, 11/12/2020, https://praza.gal/opinion/don-ricardo-carballo-calero-desde-os-tempos [consulta: 23/12/2020].
  • Monteagudo, Henrique (1996): “No vintecinco aniversario do Instituto da Lingua Galega. Entrevista con Antón Santamarina”, Grial 129, pp. 25-42.
  • Monteagudo, Henrique (2002): “Propostas e debates sobre o galego culto no período de entreguerras. 1. Primeira etapa (1917-1927)”, Revista Portuguesa de Filologia XXIV, pp. 1-51.
  • Monteagudo, Henrique (2017): “O Seminario de Estudos Galegos: do cultivo do idioma (1923-1927) á codificación (1928- 1936)”, em H. Monteagudo e M. D. Sánchez Vales (eds.), No tempo das Irmandades: fala, escrita e prelos. A Coruña: Real Academia Galega, 239-278.
  • Monteagudo, Henrique (2020a): “Ricardo Carballo, o grupo Galaxia e a Academia. Políticas da lingua en tempos adversos (1950-1975)”, Boletín da Real Academia Galega 381, 195-227.
  • Monteagudo, Henrique (2020b): “Proposta de reforma das Normas ortográficas e morfolóxicas da Real Academia Galega (1970-1971), presentada por Ricardo Carballo Calero en 1979”, Boletín da Real Academia Galega 381, pp. 327-348.
  • Monteagudo, Henrique (2020c): “A individualidade do galego no pensamento lingüístico de Ricardo Carballo Calero”, em F. Cidrás (ed.), Ricardo Carvalho Calero. As formas do compromiso. Día das Letras Galegas 2020. Santiago de Compostela: Universidade de Santiago de Compostela, pp. 329-360.
  • Monteagudo, Henrique (2021): O idioma galego baixo o franquismo. Da resistencia á normalización. Vigo: Galaxia.
  • Montero Santalha, José-Martinho (2020): “Carvalho Calero e as Bases do Instituto da Língua Galega (Réplica a Xulián Maure)”, Praza Pública, 18/12/2020, https://praza.gal/opinion/carvalho-calero-e-as-bases-do-instituto [consulta: 23/12/2020].
  • Peres Gonçalves, Tiago (2014): Breve história do reintegracionismo. [Santiago de Compostela]: Através.
  • Pichel, Ricardo (2018): “Carvalho Calero, vindicador da nosa lingua extensa e útil”, Mestre Ricardo Car-valho Calero (Olga. Revista de poesía galega en Madrid 5), pp. 18-28.
  • Piñeiro, Ramón e Losada, Basilio (2009): Do sentimento á conciencia de Galicia. Correspondencia (1961- 1984) [Edición de M. X. Lama e H. González]. Vigo: Galaxia.
  • Rábade Castiñeira, Xoán Carlos (1980): Normas ortográficas do idioma galego. Texto íntegro. Guia e co¬mentários. A Coruña: La Voz de Galicia.
  • Real Academia Gallega (1970): Normas ortográficas do idioma galego. A Cruña: Real Academia Galega.
  • Real Academia Gallega (1971): Normas ortográficas e morfolóxicas do idioma galego. A Cruña: Real Academia Galega.
  • Real Academia Gallega (19772 [1971]): Normas ortográficas e morfolóxicas do idioma galego. A Cruña: Real Academia Galega.
  • Rodríguez, José Luís (2020a): “De A xente da Barreira (1951) para A gente da Barreira (1982): trinta anos à procura de um padrom”, F. Cidrás (ed.), Ricardo Carvalho Calero. As formas do compromiso. Día das Letras Galegas 2020. Santiago de Compostela: Universidade de Santiago de Compostela, pp. 361-395.
  • Rodríguez, José Luís(2020b): Nos trilhos da Língua. Santiago de Compostela: Através.
  • Saco Arce, Juan Antonio (1868): Gramática gallega. Lugo: Imprenta de Soto Freire.
  • Sánchez Rei, Xosé Manuel (2005): “Trazos xerais da tradición gramatical galega”. Revista Galega de Fi-loloxía 6, pp. 93-120.
  • Sánchez Rei, Xosé Manuel (2008): “Algunhas observacións sobre a Gramática elemental del gallego común de Ricardo Car¬valho Calero”, Madrygal. Revista de Estudios Gallegos 11, pp. 101-112.
  • Sánchez Rei, Xosé Manuel (2017): “A Gramática do idioma galego de Lugrís Freire no contexto sociocultural das Irmandades da Fala”, em J. Beramendi et al. (eds.), Repensar Galicia. As Irmandades da Fala. [Santiago de Com¬postela]: Xunta de Galicia / Museo do Pobo Galego, pp. 425-439.
  • Sánchez Vidal, Pablo (2010): O Debate Normativo da Lingua Galega (1980-2000). A Coruña: Fundación Pedro Barrié de la Maza.
  • Sanmartín Rei, Goretti (1997) (ed.): A Nosa Literatura. Vol. 26. Prosa didáctica (1916-1936). Antoloxía. Vigo: Asociación Socio-Pedagóxica Galega / A Nosa Terra.
  • Santamarina Fernández, Antón (2009): “Informe de Ramón Piñeiro á Real Academia Galega”, Boletín da Real Academia Galega 370, pp. 7-17.
  • Seminario de Estudos galegos (1933): Algunhas normas pra a unificazón do idioma galego. Santiago de Compostela: Nós.
  • Seminario de Estudos galegos ( (1936): Engádega ás normas pra a unificazón do idioma galego. Santiago de Compostela: Semi¬nario de Estudos Galegos.
  • Venâncio, Fernando (2019): Assim nasceu uma língua / Assi naceu ũa lingua. Sobre as origens do portu¬guês. Lisboa: Guerra e Paz.
  • Villanueva Gesteira, María Dolores (2015): A Editorial Galaxia: proxecto e traxectoria 1950-1965. Tese de doutoramento. Santiagoi de Compostela: Universidade de Santiago de Compostela, https://minerva. usc.es/xmlui/handle/10347/14740 [consulta: 23/12/2020].
Fonte de datos: Dialnet