Tradução teatral para galego no período 1916-1936corpus atualizado de obras e das suas fontes à luz de descobertas recentes

  1. Carlos-Caetano Biscainho-Fernandes
Journal:
Limite: Revista de Estudios Portugueses y de la Lusofonía

ISSN: 1888-4067 2253-7929

Year of publication: 2022

Issue Title: Longos dias têm cem anos: com Agustina Bessa-Luís

Issue: 16

Pages: 195-218

Type: Article

More publications in: Limite: Revista de Estudios Portugueses y de la Lusofonía

Abstract

This article presents some significant recent findings on theatre translation into Galician between 1916 and 1936. Within this context, the following challenges are faced: (1) to trace the entire known corpus of translation from this period, including the list the translations that were considered lost and that were fortunately located not long ago by the author of this work; (2) to contextualise these translation tasks within the framework of the different projects of Galician cultural planning established in that era; (3) to identify the main instigators from an overarching point of view, as well as the sources of the translations; (4) to present well-founded hypotheses on the authorship of fragments translated and staged by the declamation groups of the Irmandades da Fala, and, finally, (5) to check whether translation functioned as an effective way of strengthening and consolidating the long sought-after autonomy of Galician culture.

Bibliographic References

  • Aaltonen, Sirkku (2000): Time-sharing on stage: Drama translation in theatre and society, Clevedon, Buffalo, Toronto & Sidney, Multilingual Matters. Aaltonen, Sirkku (2013): “Theatre translation as performance”, Target n. 25 (3), pp. 385-406. doi: 10.1075/target.25.3.05aal.
  • ANT (=A Nosa Terra) (1918): “Teatro galego”, A Nosa Terra, 30-05- 1918.
  • ANT (=A Nosa Terra) (1919): “A todol-os nosos compatriotas. Conservatorio Nacional do Arte Galego”, A Nosa Terra, 25-01- 1919, p. 1.
  • ANT (=A Nosa Terra) (1920): “Shakespeare en galego”, A Nosa Terra, 10-02-1920, p. 4.
  • Becerra de Becerreá, Afonso (2007): Dramaturxia: teoría e práctica, Vigo, Galaxia. Biscainho-Fernandes, Carlos-Caetano (2017): Fernando Osorio do Campo. Unha vida sen treguas, Ferrol, Embora.
  • Bigliazzi, Silvia; Ambrosi, Paola & Kofler, Peter (2013): Theatre Translation in Performance, London & New York, Routledge.
  • Buzelin, Hélène (2005): “Unexpected Allies. How Latour’s Networks Theory Could Complement Bourdieusian Analyses in Translation Studies”, The Translator n. 11 (2), pp. 193-218.
  • Buzelin, Hélène (2007): “Translations ‘in the making’”, em Michaela Wolf e Alexandra Fukari (eds.), Constructing a Sociology of Translation, Amsterdam, John Benjamins, pp. 135-169.
  • Castilho, António Feliciano de (1871): O Avarento, Lisboa, Academia Real das Sciencias.
  • Castro, Plácido R. (1935): “Prólogo”, em Dous folk dramas de W. B. Yeats vertidos â língoa galega direitamente do inglés por Plácido Castro e os irmáns Vilar Ponte, con licencia do autor, W. B. Yeats, Compostela, Nós.
  • ECG (=El Correo Gallego) (1928): “Del Seijo”, El Correo Gallego, 22-12-1928.
  • ECG (=El Correo Gallego) (1929): “Real Coro Toxos e Froles“, El Correo Gallego, 11-01-1929.
  • EPG (=El Pueblo Gallego) (1934): “En torno a ‘Os evanxeos da risa absoluta’ “, El Pueblo Gallego, 09-09-1934, p. 16.
  • FPC (=Fundación Plácido Castro) (s.d.): “A primeira etapa británica (1908-1930)”, em Quen é Plácido Castro. Disponível em https://www.fundacionplacidocastro.com/quen-e-placidocastro/ primeira-etapa-britanica-1908-1930.
  • Glynn, Dominic (2020): “Theater Translation Research Methodologies”, International Journal of Qualitative Methods vol. 19, pp. 1-8.
  • Guede Oliva, Manuel (1996): “Resonancias de metal”, em Antón Villar Ponte e John Millington Synge, Como en Irlanda, Compostela, IGAEM, pp. 15-16.
  • Hurtley, Jacqueline A. (2006): “Lands of Desire: Yeats in Catalonia, Galicia and the Basque Country, 1920-1936”, em Kau Peter Jochum (ed.), The Reception of W. B. Yeats in Europe, London / New York, Bloomsbury Publising, pp. 76-95.
  • Ínsua López, Emilio Xosé (1998): “Introducción”, em Antón Villar Ponte, Entre dous abismos / Nouturnio de medo e morte, edição de Emilio Ínsua, A Coruña, Biblioteca-Arquivo Teatral Francisco Pillado Mayor, pp. 7-109.
  • Ínsua López, Emilio Xosé (2002): “Contexto, peripecia e contido de dúas pezas menores do teatro de Antón Villar Ponte: A pobriña que está xorda e A festa da malla”, Anuario Galego de Estudios Teatrais 2002, Compostela, Consello da Cultura Galega, pp. 45- 102.
  • Ínsua López, Emilio Xosé (2015): “Unha tradución galega inconclusa da peza Riders to the Sea, do escritor irlandés John M. Synge”, A Ínsua do Ínsua (blog), 11-10-2015. Disponível em http://ainsuadoinsua.blogspot.com/2015/10/unha-traduciongalega- inconclusa-da.html. Ínsua López, Emilio Xosé & Xurxo Martínez González (2018): Común temos a patria. Biografía dos irmáns Villar Ponte, Vigo, Xerais.
  • LVG (=La Voz de Galicia) (1919a): “Reuniones y Sociedades”, La Voz de Galicia, 16-11-1919, p. 3.
  • LVG (=La Voz de Galicia) (1919b): “De Sol a Sol”, La Voz de Galicia, 13-12-1919, p. 3.
  • Máiz, Bernardo (2021): “Felipe Bello Piñeiro. O galeguista pintor, o pintor galeguista”, Sermos Galiza n. 460, pp. 4-9.
  • Meirinho, Vítor (2003): ”Falsa essência e utilidade verdadeira (sobre a teoria e a praxe de Antão Vilar Ponte”, Agália n. 73-74. pp. 115- 132.
  • McKevitt, Kerry (2003): Leabhar Gabhála, Yeats, and Joyce: The Reception and Translation of Irish Literature in Nós and A Nosa Terra in Galicia (1918-1936). Dissertação de doutoramento, The Queen’s College (Oxford).
  • Pereira, José Carlos Seabra (1993): “[Nota introdutoria]”, em Obras de Manuel Laranjeira, Manuel Laranjeira, ed. José Carlos Seabra Pereira, Lisboa, Edições Asa, vol. 1, pp. 39-40.
  • Pym, Anthony (2015): “Translating as risk management”, Journal of Pragmatics n. 85, pp. 67-80.
  • Rabuñal, Henrique (1994): Textos e contextos do teatro galego 1671- 1936, Compostela, Laiovento.
  • Real Pérez, Beatriz (2000): “A traducción e os textos traducidos ó galego no período 1907-1936”, Vicerversa n. 6, pp. 9-36.
  • Ríos, Carmen and Manuela Palacios (2005): “Translation, Nationalismo and Gender Bias”, em José Santaemilia (ed.), Gender, Sex and Translation. The Manipulation of Identities, Manchester UK / Northampton USA, St. Jerome.
  • Risco, Vicente (1921): “Teoría y-Estoria do Drama (Anacos de un traballo antigo que poderán servir pr’os galegegos qu’escriben pr’a escea”, A Nosa Terra, 01-10-1921, pp. 1-2.
  • Ritchie, David (1984): “The ‘Authority’ of Performance”, em Ortrun Zuber-Skerritt (ed.), Page to Stage: Theatre as Translation, Amsterdam, Rodopi, pp. 65-73.
  • Romero Iturralde, Irene (2006): “Historia dunha tradución: Plácido Castro, Antón Villar Ponte e dous folc dramas de W. B. Yeats”, Fundación Plácido Castro. Disponível em https://www.fundacionplacidocastro.com/reflexionsarredor/ irene-romero-iturralde/historia-dunha-traducion-placido-castro-anton-villar-ponte-e-dous-folc-dramas-de-w-byeats.
  • Santoyo, Julio César (1989): “Traducciones y adaptaciones teatrales: ensayo de tipología”, Cuadernos de Teatro Clásico n. 4, pp. 95- 112.
  • Serra Porteiro, Elisa (2015): Performing Irishness: translations of Irish drama for the Galician stage (1921-2011). Dissertação de doutoramento da University College Cork. Disponível em http://hdl.handle.net/10468/2887.
  • Serra Porteiro, Elisa (2021): Performing Irishness: Irish Drama on the Galician Stage, Oxford, Bern, Berlin, Bruxelles, New York, Wien, Peter Lang.
  • Tato Fontaíña, Laura (1996): O teatro galego e os coros populares (1915-1931). Dissertação de doutoramento da Universidade da Coruña. Disponível em http://hdl.handle.net/2183/1075.
  • Tato Fontaíña, Laura (1999): Historia do teatro galego. Das orixes a 1936, Vigo, A Nosa Terra.
  • Vázquez Fernández, Silvia (2013): Translation, Minority and National Identity. The Translation/Appropriation of W. Yeats in Galicia (1920-1935). Dissertação de doutoramento da University of Exeter. Disponível em http://hdl.handle.net/10871/14683.
  • Venuti, Lawrence (1995): The Translator’s Invisibility. A history of translation, London, Routledge.
  • Vermeer, Hans J. (2004): “Skopos and commission in translational action”, em Lawrence Venuti (ed.), The Trnaslation Studies Reader, London & New York: Routledge, pp. 227-238.
  • Vieites, Manuel F. (2002): “O folc drama en Galicia (I). A propósito do Movemento Dramático Angloirlandés e do Movemento Dramático Nacional: traducións e proxectos literarios na formulación dun teatro nacional”, Anuario de estudos literarios galegos 2002, pp. 167-197.
  • Vieites, Manuel F. (2017): “Teatro y traducción. Por un giro escénico”, Trans Revista de Traductología n. 21, pp. 111-130.
  • Villar Ponte, Antón (1921): “Cathleen ni Houlihan”, Nós n. 8, pp. 8-13.
  • Villar Ponte, Antón (1927a): “Sobre las orientaciones de nuestro teatro”, El Pueblo Gallego, 12-03-1927. Incluído em Villar Ponte, Antón (1971): Pensamento e Sementeira, leiciós de patriotismo galego, Buenos Aires, Galicia, pp. 136-137.
  • Villar Ponte, Antón (1927b): “Prólego”, em Francisco Porto Rey, A tola de Sobrán, A Coruña, Nós.
  • Villar Ponte, Antón (1927c): “Insistiendo en un tema de interés”, El Pueblo Gallego, 09-11-1927, p. 1.
  • Villar Ponte, Antón (1928): “Preliminares de un estudio del teatro gallego”, El Pueblo Gallego, 25-07-1928, pp. 9-11.
  • Villar Ponte, Antón (1934): “Literatura dramática. El Padre de Strindberg”, La Voz de Galicia, 04-07-1934.
  • Villar Ponte, Antón (1935a): “La literatura gallega y el mar”, El Pueblo Gallego, 19-02-1935.
  • Villar Ponte, Antón (1935b): “Liñas d’abrente’, em W. B. Yeats, Dous folk dramas de W. B. Yeats vertidos â língoa galega direitamente do inglés por Plácido Castro e os irmáns Vilar Ponte, Compostela, Nós, pp. 3-6.
  • Villar Ponte, Antón (1935c): “Recordando a un poeta del mar”, El Pueblo Gallego, 08-08-1934, p. 1.
  • Villar Ponte, Antón (1936): “Teatro galego”, Resol n. 10, p. 3.
  • Villar Ponte, Ramón (1977): A xeración do 16, A Coruña, Real Academia Galega. Disponível em https://publicacions.academia.gal/index.php/rag/catalog/book/3 00.