Tres ensayos en Economía Regional

Resumo

Esta tese de doutoramento consta de tres ensaios onde o espazo é un elemento fundamental para a análise, polo que forma parte dos campos de investigación da economía xeográfica e da economía rexional. A diferenza do que se estuda tradicionalmente desde a teoría neoclásica, onde o espazo non se contempla de forma explícita na análise, esta tese trata de poñer de manifesto como pode converterse nun factor fundamental nos estudos económicos e as consideracións metodolóxicas que iso implica. Comezando polos modelos von-Thünen e Alonso, ata as derivacións presentadas por Krugman (1991) e Gallup et al. (1999), a literatura sobre economía xeográfica e economía rexional demostrou como a consideración de elementos xeográficos e espaciais pode levar a unha mellor comprensión dos fenómenos económicos. Tendo isto en conta, o primeiro ensaio (capítulo 1), titulado "Localización da empresa, condicións climáticas rexionais e estratexias de prezos de oferta no mercado maiorista de electricidade colombiano", considera varios dos conceptos derivados da economía xeográfica e da industria organizativa para Explicar como a partir da xeografía física (condicións climáticas diferenciais entre as rexións), xunto cunha estrutura tecnolóxica principalmente hidráulica e a localización da planta de xeración, poden xerarse comportamentos estratéxicos para o establecemento dos prezos de oferta das empresas xeradoras de electricidade no país colombiano. mercado maiorista de enerxía. Deste xeito, as condicións climáticas poden favorecer estratexias de tarificación vinculadas á dispoñibilidade de recursos hídricos (da planta en relación aos seus competidores) e ás súas posibilidades de almacenamento. O segundo ensaio (capítulo 2) titulado "Potencial de mercado e industria manufacturera en Colombia, 1985-2015", vincula explícitamente o concepto de mercado potencial derivado da literatura sobre economía xeográfica, para explicar a distribución espacial da industria manufacturera nos departamentos. de Colombia. O caso da industria colombiana é interesante por dúas razóns, que opera nun contexto de altas disparidades rexionais e un claro proceso de desindustrialización. A pesar destes elementos, o capítulo mostra a importancia do potencial de mercado, na súa capacidade para explicar o comportamento da produción fabril no territorio. Pola súa banda, o terceiro ensaio (capítulo 3), titulado “Acceso ao mercado e produtividade agraria en Antioquia, Colombia”, céntrase en explicar como a produtividade agraria do departamento de Antioquia se viu afectada pola distancia que teñen as unidades produtoras ao principais mercados rexionais. É aquí onde os conceptos de localización e acceso ao mercado outorgan gran importancia, xa que teñen capacidade para incidir nos incentivos que teñen os produtores agrarios; e polo tanto, a produtividade das súas actividades. O ensaio mostra como difire o efecto da distancia se se consideran mercados agrícolas rexionais ou mercados industriais especializados. Así é como o espazo segue a ser un elemento fundamental para explicar os fenómenos económicos. Un elemento común a todas estas probas é o uso de técnicas de econometría espacial para comprobar as relacións consideradas. Estas técnicas convertéronse dende hai varios anos nunha ferramenta relevante para o desenvolvemento de estudos centrados na economía rexional. En particular, esta tese utiliza ferramentas de econometría espacial para datos de panel e datos transversais que permiten: 1) a consideración explícita do espazo na análise, mediante a inclusión dunha matriz de pesos esóxenos que defina o concepto de veciñanza considerado na análise. estudo, 2) a oportunidade de diferenciar entre os efectos directos (estimados tradicionalmente na econometría clásica) e os efectos indirectos (principalmente asociados ao contexto espacial da unidade xeográfica) e 3) a posibilidade de ter en conta os spillovers globais e locais, que poden teñen implicacións diferentes segundo o fenómeno analizado.