Administración pública y estado constitucional de derechos y justicia en el Ecuador

Resumen

A Constitución de 2008 define a Ecuador como un Estado constitucional de dereitos e xustiza, social, democrático, soberano, independente, unitario, intercultural, plurinacional e laico1, polo que se adhire á corrente filosófica, xurídica e política do xusto Estado, a tutela forte de dereitos, a forza normativa da Constitución e o principio democrático da soberanía popular. A nova Carta adscribiuse ao neoconstitucionalismo e, como consecuencia da adopción do modelo de Estado, converteuse na constitucionalización do sistema xurídico e na constitucionalización do dereito administrativo en particular, así como na constitucionalización da administración pública. Segundo o propio Tribunal Constitucional, coa entrada en vigor da Constitución, operouse "a adopción do neoconstitucionalismo como ideoloxía de Estado"2, pero tamén xurdiu un novo tipo de lei, o dereito constitucionalizado de valores, principios, regras, etc. ponderación e pluralismo xurídico. Este novo modelo xurídico político condiciona o significado da administración pública, que define como un servizo á comunidade rexido polos principios de eficacia, eficiencia, calidade, xerarquía, desconcentración, descentralización, coordinación, participación, planificación, transparencia e avaliación3. Por outra banda, o Código Orgánico Administrativo4, vixente desde xullo de 2018, promulgado case dez anos despois da emisión da Carta constitucional, modela o perfil da administración pública para que se corresponda coa orde fundamental e estea subordinada a ela. Así, o novo código recolle o "dereito fundamental a unha boa administración pública", desenvolve os principios constitucionais e engade outros, que conforman o plexo axiolóxico que define a administración pública diagramada polo sistema xurídico, como legalidade, responsabilidade, proporcionalidade e boa fe. Con estes antecedentes, esta tese explica os trazos esenciais do modelo de administración pública inherente ao Estado constitucional de dereitos e xustiza, diferenciándoo do modelo de administración pública do Estado baseado no dereito; analiza os aspectos fundamentais que conforman este modelo xurídico político e a súa relación cos elementos da administración pública; e, basea a proposta para a construción dun sistema de estándares e indicadores de rendemento relativos á administración pública, de xeito que estea en harmonía co modelo estatal constitucional de dereitos e xustiza. A tese xira en torno á cuestión esencial: como contribuír á realización do modelo de administración pública en correspondencia co modelo do Estado constitucional de dereitos e xustiza en Ecuador? Baséase na hipótese segundo a cal a concreción dun modelo de administración pública compatible co Estado constitucional de dereitos e xustiza será posible a través da definición de estándares e indicadores de rendemento que aproximen o deber teórico coas prácticas reais do función administrativa do Estado. A tese abrangue o estudo do modelo constitucional de dereitos e xustiza; a constitucionalización do dereito en xeral e do dereito administrativo en particular; as tendencias da función administrativa e do dereito administrativo; as implicacións do modelo legal político fundamental na administración pública; os dereitos e garantías fundamentais dos cidadáns fronte á administración pública; participación cidadá e administración pública; transparencia e administración pública; xurisprudencia constitucional e administración pública; normas e indicadores de administración pública requiridos polo Estado constitucional de dereitos e xustiza.