A forma "mais" na lírica profana galego-portuguesavariación lingüística e estatus métrico

  1. Manuel Ferreiro Fernández 1
  1. 1 Universidade da Coruña
    info

    Universidade da Coruña

    La Coruña, España

    ROR https://ror.org/01qckj285

Journal:
Verba: Anuario galego de filoloxia

ISSN: 0210-377X

Year of publication: 2016

Issue: 43

Pages: 361-383

Type: Article

DOI: 10.15304/VERBA.43.2846 DIALNET GOOGLE SCHOLAR

More publications in: Verba: Anuario galego de filoloxia

Sustainable development goals

Abstract

Neste artigo realízase o estudo formal e métrico de mais, procedente de magis, que funciona como adverbio de cantidade e tamén como conxunción adversativa na lírica profana galego-portuguesa, o mesmo que na restante produción escrita medieval. No que respecta á cuestión da variación, móstrase como a presenza da forma reducida mas para os usos adversativos xa é importante tanto nas composicións procedentes do Cancioneiro da Ajuda como naqueloutras transmitidas polos apógrafos italianos; asemade, estúdase a variación das leccións manuscritas en casos puntuais en que tal partícula presenta diferente forma (mais, mas, maes) nos diversos manuscritos. No relativo ás cuestións métricas, reflexiónase sobre o comportamento de mais verbo da súa eventual bisilabicidade, que nunca foi xustificada nin razoada por medio da revisión sistemática da partícula en todo o corpus trobadoresco profano galego-portugués. Neste sentido, levántanse numerosos contextos emendados polos diversos editores e que confirman a posibilidade de contaxe bisilábica de mais

Bibliographic References

  • Alvar, C. (1985): Las poesías de Pero Garcia d’ Ambroa. Pisa: Tip. Pacini.
  • Arbor Aldea, M. (2012): «Mais bisílabo? Notas á marxe do Cancioneiro da Ajuda», in P. Lorenzo Gradín e S. Marcenaro (eds.): El texto medieval: de la edición a la interpretación. Santiago de Compostela: USC, Anexo 68 de Verba, pp. 159-194.
  • Azevedo Filho, L. de (1995 [1974]): As cantigas de Pero Meogo. Santiago de Compostela: Laiovento.
  • Barbieri, M. (1980): «Le poesie di Roy Paez de Ribela», Studi Mediolatini e Volgari XXVII, pp. 7-104.
  • Bertolucci Pizzorusso, V. (1992 [1963]): As poesías de Martin Soares. Vigo: Galaxia.
  • Blasco, P. (1984): Les chansons de Pero Garcia Burgales, troubadour galicien-portugais. Paris: Fundação Calouste Gulbenkian-Centro Cultural Português.
  • Brea, M. (coord.) (1996): Lírica Profana Galego-Portuguesa. Santiago de Compostela: Xunta de Galicia, 2 vols.
  • Cancioneiro da Ajuda. Edição Fac-similada do códice existente na Biblioteca da Ajuda. Lisboa: Edições Távola Redonda, 1994.
  • Cancioneiro da Biblioteca Nacional (Colocci-Brancuti). Cód. 10991. Lisboa: Biblioteca Nacional / Imprensa Nacional-Casa da Moeda, 1982.
  • Cancioneiro Português da Biblioteca Vaticana (Cod. 4803). Lisboa: Centro de Estudos Filológicos-Instituto de Alta Cultura, 1973.
  • Centro de Estudos Históricos (1982): Cortes Portuguesas. Reinado de D. Afonso IV (1325-1357). Lisboa: Instituto Nacional de Investigação Científica.
  • Cohen, R. (2003): 500 Cantigas d’Amigo. Edição crítica de / Critical Edition. Porto: Campo das Letras.
  • Cohen, R. (2010): «Three Early Galician-Portuguese Poets: Airas Moniz d’Asme, Diego Moniz, Osoir’ Anes. A Critical Edition», Revista Galega de Filoloxía 11, pp. 11-59.
  • Cunha, C. Ferreira da (1999 [1945]): «O cancioneiro de Paay Gômez Charinho. Trovador do século XIII», in Cancioneiros dos Trovadores do Mar. Edição preparada por Elsa Gonçalves. Lisboa: Imprensa Nacional-Casa da Moeda, pp. 33-147.
  • Davies, M.-Ferreira, M. (2006-): Corpus do Português: 45 million words, 1300s-1900s: <http://www.corpusdoportugues.org>.
  • D’Heur, J. M. (1975): Recherches internes sur la lyrique amoureuse des troubadours galiciens-portugais (XIIe-XIVe siècle): contribution à l’étude du «corpus des troubadours». Liège: Université de Liège.
  • Domingues, A. (1992): Cantigas de João Garcia de Guilhade. Subsídios para o seu Estudo Linguístico e Literário. Barcelos: Edição da Câmara Municipal de Barcelos.
  • Fernández Rei, F. (1990): Dialectoloxía da lingua galega. Vigo: Xerais.
  • Ferreiro, M. (1999 [1995]): Gramática Histórica da Lingua Galega. I. Fonética e Morfosintaxe. Santiago de Compostela: Laiovento.
  • Ferreiro, M. (dir.) (2014-): Glosario da poesía medieval profana galegoportuguesa. A Coruña: Universidade da Coruña: <http://glossa.gal>.
  • Ferreiro, M.-Martínez Pereiro, C. P.-Tato Fontaíña, L. (eds.) (2007): Normas de edición para a poesía trobadoresca galego-portuguesa / Guidelines for the Edition of Medieval Galician-Portuguese Troubadour Poetry. A Coruña: Universidade da Coruña.
  • Fregonese, R. (ed.) (2007): Joham Vaasquiz de Talaveyra, Poesie e tenzoni. Edizione critica, introduzione, note e glossario. Fregene: Edizioni Spolia.
  • González Martínez, D. (2012): O cancioneiro de Fernan Fernandez Cogominho. Estudo e edición crítica. Santiago de Compostela: USC, Anexo 69 de Verba.
  • Indini, M. L. (ed.) (1978): Bernal de Bonaval, Poesie. Bari: Adriatica Editrice.
  • Juárez Blanquer, A. (1988): Cancionero de Pero da Ponte. Granada: TAT.
  • Lang, H. R. (1972 [1894]): Das Liederbuch des Königs Denis von Portugal. Hildesheim-New York: Georg Olms Verlag (ed. facsimilar).
  • Lapa, M. Rodrigues (1970 [1965]): Cantigas d’Escarnho e de Mal Dizer dos Cancioneiros Medievais Galego-Portugueses. Vigo: Galaxia.
  • Lopes, G. Videira (2002): Cantigas de Escárnio e Maldizer dos Trovadores e Jograis Galego-Portugueses. Lisboa: Estampa.
  • Lorenzo Gradín, P. (ed.) (2008): Don Afonso Lopez de Baian, Cantigas. Edición crítica con introducción, notas y glosario. Alessandria: Edizioni dell’Orso.
  • Lorenzo Gradín, P.-Marcenaro, S. (2010): Il canzoniere del trovatore Roi Queimado. Alessandria: Edizioni dell’Orso.
  • Macchi, G. (1966): «Le poesie di Roy Martinz do Casal», Cultura Neolatina XXVI, pp. 129-157.
  • Marcenaro, S. (ed.) (2012): Pero Garcia Burgalês, Canzoniere. Poesie d’amore, d’amigo e di scherno. Alessandria: Edizioni dell’Orso.
  • Marcenaro, S. (ed.) (2013): Osoiro Anes, Cantigas. Edizione critica, traduzione, note e glossario. Roma: Carocci Editore.
  • Marroni, G. (1968): «Le poesie di Pedr’ Amigo de Sevilha», Annali dell’Istituto Universitario Orientale X, pp. 189-340.
  • Méndez Ferrín, X. L. (1966): O cancioneiro de Pero Meogo. Vigo: Galaxia.
  • Mettman, W. (ed.) (1986-1989): Alfonso X el Sabio, Cantigas de Santa Maria. Madrid: Castalia, 3 vols.
  • Mettmann, W. (1972): Cantigas de Santa Maria. IV. Glossário. Coimbra: Universidade.
  • Michaëlis de Vasconcelos, C. (1990 [1904]): Cancioneiro da Ajuda. Lisboa: Imprensa Nacional-Casa da Moeda (ed. facsimilar).
  • Miranda, J. C. Ribeiro (2004): Aurs mesclatz ab argen. Sobre a primeira geração de trovadores galego-portugueses. Porto: Edições Guarecer.
  • Monteagudo Romero, E. (1984): «Prólogo e Apéndices», in A. Cotarelo Valledor: Cancioneiro de Paio Gómez Chariño (edición facsímil). Santiago de Compostela: Xunta de Galicia.
  • Montero Santalla, J.-M. (2000): As Rimas da Poesia Trovadoresca Galego-Portuguesa: Catálogo e Análise. A Coruña: Universidade da Coruña (Tese de Doutoramento [inédita]).
  • Nobiling, O. (2007 [1907]): As cantigas de D. Joan Garcia de Guilhade e estudos dispersos. Niterói/RJ: EdUFF.
  • Nunes, J. J. (1919): «Don Pero Gomez Barroso, trovador português no século XIII», Boletín de la Real Academia Gallega 130, pp. 265-268; 132, pp. 321-325; 133, pp. 7-10.
  • Nunes, J. J. (1972 [1932]): Cantigas de Amor dos Trovadores Galego-Portugueses. Lisboa: Centro do Livro Brasileiro.
  • Nunes, J. J. (1973 [1926-1928]): Cantigas de Amigo dos Trovadores Galego-Portugueses. Lisboa: Centro do Livro Brasileiro, 3 vols.
  • Panunzio, S. (ed.) (1992 [1967]): Pero da Ponte, Poesías. Vigo: Galaxia.
  • Paredes, J. (2001): El cancionero profano de Alfonso X el Sabio. Edición crítica con introducción, notas y glosario. L’Aquila: Japadre Editore.
  • Paredes, J. (2010): El cancionero profano de Alfonso X el Sabio. Edición crítica con introducción, notas y glosario. Santiago de Compostela: USC, Anexo 66 de Verba.
  • Reali, E. (1964): Le «cantigas» di Juyão Bolseyro. Napoli: s.l.
  • Rodríguez, J. L. (1980): El cancionero de Joan Airas de Santiago. Edición y estudio. Santiago de Compostela: USC, Anexo 12 de Verba.
  • Simões, M. (1991): Il Canzoniere di Don Pedro, conte di Barcelos. L’Aquila: Japadre Editore.
  • Souto Cabo, J. A. (2008): Documentos galego-portugueses dos séculos XII e XIII. A Coruña: UDC, Monografía 5 da Revista Galega de Filoloxía.
  • Tavani, G. (ed.) (1964): Lourenço, Poesie e tenzoni. Modena: Società Tipografica Editrice Modenese.
  • Tavani, G. (1967): Repertorio metrico della lirica galego-portoghese. Roma: Edizioni dell’Ateneo.
  • Tavani, G. (1992 [1963]): A poesía de Airas Nunez. Vigo: Galaxia.
  • Varela Barreiro, X. (dir.), Tesouro Medieval Informatizado da Lingua Galega. Santiago de Compostela: Instituto da Lingua Galega: <http://ilg.usc. es/tmilg>.
  • Víñez Sánchez, A. (2004): El trovador Gonçal’Eanes Dovinhal. Estudio histórico y edición. Santiago de Compostela: USC, Anexo 55 de Verba.
  • Xavier, M. F. (dir.): Corpus Informatizado do Português Medieval: <http://cipm.fcsh.unl.pt/>.
  • Zilli, C. (ed.) (1977): Johan Baveca, Poesie. Bari: Adriatica Editrice.
Data source: Dialnet