Nuevo modelo de evaluación de la sostenibilidad de estructuras de hormigón

Resumo

O método máis rigoroso de avaliación da sustentabilidade é a denominada Análise do Ciclo de Vida (ACV), aplicable tanto ao ambiental como ao social e económico. Con este método cuantifícanse diversos parámetros, denominados indicadores. Por exemplo, entre outros, toneladas de CO2 emitidas, emprego xerado ou custo de produción por cada tonelada producida de formigón dun determinado tipo, cunha dosificación concreta. Os problemas máis importantes do ACV son, en primeiro lugar, que a maioría dos profesionais de calquera país, incluídos os países avanzados, non teñen formación suficiente para realizar estes estudos. En segundo lugar, que aínda non existe un acordo global acerca da maneira de realizar un ACV. En terceiro lugar, que aínda non hai bases de datos completas que permitan cuantificar todos os indicadores clave; este é o caso, entre outros, da creación de emprego. E finalmente, en cuarto lugar, que o resultado dun ACV é unha mera listaxe de indicadores cuantificados, que en moitos casos non serve para tomar decisións, porque cada alternativa de deseño ten as súas propias vantaxes e inconvenientes. Estas foron as razóns crave para que o modelo da Instrución española de formigón estrutural, EHE- 08, non fose do tipo ACV. Pola contra, optouse por utilizar parámetros ben coñecidos polos profesionais do sector, xunto cunha técnica multicriterio de apoio na toma de decisións, o método MIVES (Modelo Integrado de Valor para Avaliación da Sustentabilidade), que integrase os diferentes indicadores nun único índice de sustentabilidade global: o ICES (Índice de Contribución da Estrutura á Sustentabilidade). Todas as razóns xa comentadas levaron tamén a que nesta Tese expuxésese un modelo que emprega devandito tipo de parámetros e o mesmo método de integración (MIVES), pero agora tratando de que os resultados de aplicar o devandito modelo sexan coherentes cos da aplicación dun ACV. Debe terse en conta que o modelo da EHE-08 non só é pioneiro, senón que tamén é, ata a data, o único deste tipo aplicado ao formigón estrutural nun marco normativo. Por diversas razóns, sobre todo de prazo, o proxecto levado a cabo para crear o modelo da EHE-08 non incluía no seu alcance a comparación de resultados do devandito modelo con resultados de ACVs. Como se acaba de comentar, isto é algo que se solucionou nesta Tese. Tras a análise da bibliografía xerada en torno ao modelo da EHE-08 e o estudo detallado do propio modelo e das súas posibilidades de aplicación, nesta Tese expuxéronse varias preguntas. A primeira era: ¿correspóndese a relevancia de cada aspecto do ICES coa súa importancia real a efectos da sustentabilidade da estrutura analizada?. Nesta Tese estudouse se a importancia de cada aspecto avaliado no modelo da EHE-08 correspóndese cos resultados dunha análise de ciclo de vida (ACV) ambiental. A resposta esta primeira pregunta é negativa, de acordo coas conclusións do devandito análise. A segunda pregunta era: ¿existen aspectos relevantes da sustentabilidade que non fosen tidos en conta no modelo da EHE-08 e, pola contra, avaliáronse aspectos que, en realidade, son escasamente influentes a efectos do desenvolvemento sustentable?. Nesta Tese analizouse a completitude dos aspectos ambientais, económicos e sociais contemplados no modelo da EHE-08, e a resposta á devandita pregunta é positiva, de acordo coas conclusións do análise aludido. A última pregunta era: ¿ten sentido propoñer un novo modelo de avaliación, do mesmo tipo que o xa existente, que achegase información máis fiable como ferramenta de axuda á decisión no deseño sustentable de estruturas de formigón?. Dadas as contestacións ás anteriores preguntas, a resposta a esta pregunta era positiva. Por tanto o último obxectivo da Tese foi propoñer un novo modelo de avaliación da sustentabilidade para estruturas de formigón, tomando como base o existente, que incluíse respostas aos problemas detectados. Proponse aquí un novo modelo, que se concibiu de forma xenérica, non necesariamente para a súa integración nunha normativa estrutural. Con todo, pode encadrarse nela, sen problemas. Trátase dun modelo moi completo, coherente con posibles ACVs da estrutura baixo análise. Os resultados desta Tese serán de aplicación para o conxunto de proxectistas e clientes que desexen construír estruturas sustentables de formigón armado ou pretensado, sexa no marco dunha contorna normativa, sexa fóra dela. Tamén serán de utilidade para o desenvolvemento de futuros proxectos de investigación derivados deste traballo e enmarcados dentro do ámbito da sustentabilidade estrutural. Está en fase de desenvolvemento un novo Código Estrutural (CE) español, adaptado aos Eurocódigos. Substituirá á EHE-08 e á actual Instrución española de Aceiro Estrutural (EAE), incluíndo un novo modelo de avaliación da sustentabilidade. Este modelo non se difundiu aínda. Un dos futuros desenvolvementos desta Tese será, por tanto, realizar comparacións entre o modelo aquí proposto e o do novo CE, establecer conclusións respecto diso, e propoñer solucións aos problemas detectados.